Sấm sét là gì? Nguyên nhân hình thành sấm sét trong tự nhiên

Sấm sét là gì? Đây là một hiện tượng tự nhiên xuất hiện trên khắp Trái Đất nhưng không phải ai cũng hiểu rõ. Nếu quan tâm đến thời tiết và muốn khám phá chi tiết hơn, hãy xem ngay các chia sẻ trong bài dưới đây.

Sấm sét là gì?

Sấm sét là một dạng phóng điện diễn ra trong bầu khí quyển. Chúng được hình thành giữa các đám mây cùng mặt đất hoặc có thể là giữa các đám mây không cùng điện tích.

Trong một số trường hợp, hiện tượng thời tiết cực đoan này còn xuất hiện trong những trận núi lửa, bão cát. Tốc độ di chuyển của sấm sét theo nghiên cứu đạt mức 36.000km/h.

Sấm sét đơn giản là một âm thanh được gây ra bởi chính những tia chớp. Tùy thuộc bản chất cũng như khoảng cách, âm thanh chúng ta nghe được có thể thuộc dạng ngắn hoặc kéo dài. Sau ánh sáng của một tia chớp lóe lên là âm thanh của sấm.

Các nhà khoa học cho rằng sét là sự di chuyển của những ion. Tuy vậy, hình ảnh sét nhìn thấy lại do plasma phát sáng. Đó là lý do tại sao con người thấy chúng trước khi có tiếng sấm xuất hiện.

Tiếng động thường di chuyển với tốc độ 1.230km/h trong điều kiện không khí. Còn đối với ánh sáng, tốc độ đạt tới 299.792.458 m/s. Nhiệt độ của sét đạt mức 30.000°C, nếu so sánh với nhiệt độ để biến cát thành thủy tính, chúng gấp tới 20 lần. So với Mặt trời, sét nóng gấp 5 lần.

Tại sao lại có sấm sét?

Có khá nhiều người không biết sấm sét từ đâu mà có nếu không tìm hiểu chi tiết. Nguyên nhân lớn nhất là do các đám mây có tích điện trái dấu di chuyển gần nhau.

Lúc này hiệu điện thế đạt tới hàng triệu vôn. Hai đám mây xuất hiện hiện tượng phóng tia lửa điện, khi đó bầu trời xuất hiện các tia chớp sáng chói. Tiếp đó sẽ có những tiếng sấm nổ vang trời.

Thực tế, đám mây tích điện sau khi di chuyển tới mặt đất thường hiện diện ở các khu vực trống trải. Lúc này nếu có con người, cây cối, đồ kim loại,… sẽ xảy ra hiện tượng phóng tia lửa điện. Chúng hình thành giữa mặt đất và các đám mây.

Sấm sét thường xuất hiện lúc trời mưa giông và gió lớn, đặc biệt là vào chiều tối. Đây cũng là hiện tượng không thể thiếu khi các cơn bão nhiệt đới đổ bổ vào đất liền.

Lợi ích và tác hại của sấm sét

Sấm sét có lợi hay có hại? Trên thực tế là bao gồm cả hai mặt. Ngoài những thiệt hại khôn lường, không thể phủ nhận một số lợi ích thiết thực.

Lợi ích của sấm sét

Theo nghiên cứu, hiện tượng sấm sét về cơ bản có khá nhiều lợi ích đối với cả con người và thiên nhiên.

Một khởi đầu cho nền văn minh

Có một vài giả thuyết cho rằng lửa mà con người sử dụng từ thuở sơ khai do sét đánh vào cây cối. Từ đây nền văn minh nhân loại chính thức bùng nổ, con người có thể nấu chín thức ăn dễ dàng.

Ngoài ra lửa cũng có thể sưởi ấm cơ thể, bảo vệ con người khỏi những động vật hoang dã vào thời điểm bấy giờ. Ngày nay, lửa không thể thiếu và là một phần quan trọng của con người.

Bổ sung Nito cho đất

Khi sét đánh trực tiếp xuống mặt đất, chúng vô tình làm phá vỡ các phân tử Nito trong bầu khí quyển. Lúc này Nito từ dạng thông thường trở nên dễ hòa tan hơn rất nhiều. Cây cối hấp thụ và được sử dụng trong quá trình phát triển hàng ngày.

Lợi ích của sấm sét là cung cấp một nguồn Nito dồi dào cho đất trên khắp hành tinh. Đạt hiệu quả tối ưu đối với các khu vực hiếm có nguồn Nito nhân tạo như các dòng phân bón.

Hình thành ozone

Sấm sét là từ các đám mây trên bầu khí quyển, đặc biệt có thể hình thành ozone. Khi các tia sét phân tách những phân tử oxy từ bầu khí quyển, chúng sẽ tạo ra nguyên tử oxy tự do. Những nguyên tử này kết hợp cùng với nhau để hình thành ozone.

Như đã biết ozone trong bầu khí quyển có một vai trò đặc biệt quan trọng. Chúng là tấm khiên chắn bảo vệ Trái Đất khỏi tia UV gây hại từ mặt trời. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu gây thủng tầng ozone, vai trò của chúng chắc chắn không thể bỏ qua.

Khai thác năng lượng và khoa học kỹ thuật

Đây là một nguồn năng lượng với điện tích khổng lồ. Nhiều nhà khoa học đang nghiên cứu những phương thức để khai thác năng lượng từ hiện tượng tự nhiên này một cách an toàn, đảm bảo hiệu quả cho Trái Đất.

Trong khoa học kỹ thuật, lợi ích của hiện tượng sấm sét được sử dụng như một công cụ thăm dò vị trí các cơn bão, dự báo thời tiết hiệu quả. Âm thanh của sấm sét góp phần giúp các nhà khoa học nghiên cứu cấu trúc của tầng khí quyển.

Tác hại của sấm sét

Dù có nhiều lợi ích như vậy nhưng tác hại của sấm sét cũng gây ảnh hưởng không nhỏ tới cuộc sống con người và thiên nhiên.

Con người

Tác hại của sấm là gì, sét là gì đối với con người như thế nào? Thực tế có thể dẫn đến các tình huống như sau:

• Gây tử vong: Hậu quả nghiêm trọng nhất của hiện tượng thiên nhiên này đó chính là khiến nhiều người mất mạng. Một khi dòng điện mấy nghìn vôn từ tia sét xuyên vào cơ thể con người, gây ra tổn thương lớn. Mức độ nhẹ cũng có thể khiến tim, não hay nội tạng bị ảnh hưởng trầm trọng.
• Thương tích: Điều này là không thể tránh khỏi, bởi phần lớn những người dính vào sấm sét không chết cũng bị thương nặng. Ghi nhận nhiều nhất là hiện tượng bỏng, não bộ tổn thương gây mất trí nhớ, đầu óc thiếu minh mẫn. Có nhiều trường hợp tàn phế hoàn toàn do các dây thần kinh hay đốt sống bị ảnh hưởng lớn.
• Tâm lý rối loạn: Đa phần những người bị sấm sét đánh đều rối loạn tâm lý và lo sợ hiện tượng này về sau. Trầm cảm hoặc sang chấn tâm lý là hai tình huống được ghi nhận nhiều trong y khoa đối với những người bị sét đánh.

Tài sản

Tác hại của sấm sét là gì rất nhiều và thậm chí khiến không ít người chịu cảnh tan cửa nát nhà.

• Những tia sét nếu đánh trúng các vật liệu dễ cháy như nhà cửa, cây cối, các kho bãi,…sẽ gây ra các trận cháy lớn bùng phát dữ dội.
• Tài sản bị hư hỏng là điều không thể tránh khỏi một khi sét đánh trúng nhà. Bao gồm các thiết bị điện tử, hệ thống điện,…sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất.
• Hệ thống điện của một khu vực nào đó có thể mất hoàn toàn do sét đánh trúng boot điện. Lúc này đường dây điện bị đứt, bị cháy và cần mất một thời gian để khắc phục hoàn toàn sự cố.

Môi trường

Tác hại của sấm là gì, sét là gì đối với môi trường không hề nhỏ, thậm chí có nhiều ảnh hưởng hơn chúng ta nghĩ.

• Sét có thể làm một khu rừng bị cháy đặc biệt trong thời tiết nóng nực, nhiệt độ cao. Cháy rừng gây ảnh hưởng lớn tới thiên nhiên và quần thể hệ sinh thái trên Trái Đất.
• Sét hình thành nên các chất gây ô nhiễm như SOx hay NOx, đây là nguyên nhân chính tạo ra các cơn mưa axit trong tự nhiên.
• Những tia sấm sét cường độ cao có thể làm cây cối, động thực vật bị chết. Khi đó hệ sinh thái tất nhiên bị ảnh hưởng ít nhiều.

Cách phòng chống sấm sét 

Nhiều người thường đặt ra câu hỏi cách phòng chống sấm sét. Thực tế chúng ta hoàn toàn có thể khắc phục đồng thời có các phương án phòng tránh hiệu quả dưới đây.

Xây dựng hệ thống chống sét

Cách hiệu quả nhất là lắp đặt các thiết bị chống sét chuyên dụng. Những hệ thống hiện đại bao gồm đầu chống, cọc chống cùng đường dẫn sét.

Mục đích là để điều hướng sấm sét tới một điểm an toàn, dẫn xuống mặt đất để không va chạm tiếp xúc với con người hay đồ vật.

Xem lại hệ thống chống sét

Tất nhiên trong quá trình sử dụng chúng ta không thể không thực hiện bảo dưỡng và kiểm tra các hệ thống chống sét.

• Những thành phần như đường dẫn, đầu chống hay cọc sét bắt buộc phải vệ sinh cẩn thận.
• Sửa chữa định kỳ nếu như phát hiện ra hỏng hóc, tránh trường hợp không thể sử dụng thuận lợi.

Tránh các nơi nguy hiểm

Dấu hiệu dễ nhận biết có sấm sét là mây đen, tia chớp, tiếng sấm liên tục xuất hiện. Khi đó chúng ta cần tránh khỏi các nơi cực kỳ nguy hiểm như bãi biển, đường cao tốc, đồng ruộng, ngoại ô, công viên,…

Thay vào đó phải mau chóng di chuyển tới những địa điểm an toàn và thật kín đáo. Có thể là nhà, trong xe oto, khu vực có hệ thống chống sét.

Không dùng những thiết bị điện tử khi có sấm sét

Để giảm thiểu tác hại của sấm sét, bạn hãy ngưng sử dụng các thiết bị điện tử trong điều kiện thời tiết như vậy. Đơn giản là bởi máy tính, điện thoại, tivi, máy sấy,…đều có sóng điện từ.

Những đồ vật này rất dễ thu hút sét đánh trúng khiến chúng ta bị ảnh hưởng nghiêm trọng, hệ thống điện bị tê liệt hoàn toàn.

Mở mang kiến thức về cách ứng phó

Mở mang kiến thức giúp con người phòng tránh các sự cố đáng tiếc gây ra bởi hiện tượng thiên nhiên này. Khi đang ở ngoài trời và không thể tìm thấy nhà ở, hãy cố gắng trú ẩn trong gầm cầu, hang động,…tránh tiếp xúc với cây cối hay vật kim loại.

Tham khảo thông tin thời tiết

Theo dõi những cảnh báo những thông tin dự đoán về thời tiết cũng là một cách phòng tránh hiệu quả. Ngoài tin tức trên thời sự, chúng ta có thể tham khảo hiệu quả tại một số website uy tín như Dbtt.net. Cập nhật thông tin hiệu quả, nhanh chóng sẽ giúp chúng ta có những phương án xử lý kịp thời.

Lời kết

Khái niệm sấm sét là gì đã được giải đáp cụ thể trong bài viết. Dbtt.net hy vọng các chia sẻ trên đây giúp người đọc mở mang kiến thức về thời tiết cũng như các hiện tượng thiên nhiên.